Onderwijs

“Alle leerlingen zijn vrij om te zijn wie ze zijn. En te worden wie ze willen worden.”

Alle leerlingen moeten zich veilig voelen op school, dus ook LHBTI-leerlingen^[7]. Ook is het belangrijk dat iedere leerling de ruimte heeft om het eigen talent te ontwikkelen en om een studierichting te kiezen die past bij de eigen capaciteiten en interesses. Om deze twee doelstellingen te bereiken heb ik mij ingezet voor het bevorderen van veiligheid en acceptatie en het tegengaan van stereotiepe opvattingen. Er is in de afgelopen jaren veel geregeld om deze doelen dichterbij te brengen:

In 2018 zijn de wettelijke bekwaamheidseisen voor de pabo en de tweedegraadslerarenopleidingen herijkt, daarin zijn seksuele diversiteit en genderdiversiteit expliciet geborgd.
De kwalificatie-eisen burgerschap voor het mbo zijn in 2019 verduidelijkt. Hiermee is benadrukt dat op elke mbo-school aandacht moet worden besteed aan de (h)erkenning van de basiswaarden van onze samenleving zoals de acceptatie van etnische, religieuze, seksuele en genderdiversiteit. Daarnaast heb ik in 2020 additionele middelen beschikbaar gesteld om scholen hierbij ondersteuning te bieden.
Met het lesmateriaal ‘De fijne kneepjes van het vak’ kunnen leerkrachten (in opleiding) pedagogisch vakmanschap ontwikkelen bij het werken aan seksuele integriteit. Het materiaal dat Stichting School & Veiligheid op mijn verzoek ontwikkelde is in eerste instantie bedoeld voor lerarenopleidingen voortgezet onderwijs, maar is geschikt voor alle sectoren. Ook de universitaire lerarenopleidingen en hogescholen hebben aangegeven de handreiking te kunnen gebruiken.
Het wetsvoorstel voor een aangescherpte burgerschapsopdracht is door de Tweede Kamer aangenomen en zal dit voorjaar ook in de Eerste Kamer behandeld worden. Met deze herijking en herziening van de burgerschapsopdracht krijgen scholen onder andere de wettelijke opdracht te zorgen voor een schoolcultuur die in overeenstemming is met de basiswaarden van onze democratische rechtsstaat: vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit. Voor alle jongeren, maar juist ook voor de LHBTI-jongeren, zal dit wetsvoorstel bijdragen aan een gelijkwaardigere en veiligere schoolcultuur.

Dat wat formeel is geregeld willen we terugzien in het klaslokaal. Daar zijn in de afgelopen jaren al eerste stappen op gezet:

De GSA Onderwijsstandaard is door het COC gelanceerd: een online hulpmiddel dat leerlingen en docenten in het voortgezet onderwijs kunnen gebruiken om van hun school een fijnere en veiligere plek te maken voor iedereen, ongeacht sekse, gender of seksualiteit.
De GSA’s zijn een bewezen effectieve interventie gebleken die zorgt voor een sociaal veiliger klimaat op school. Ongeveer 85% van de VO-scholen en steeds meer mbo-scholen hebben een GSA. Paarse Vrijdag zijn in 2019 ongeveer 1000 scholen in het voorgezet en middelbaar onderwijs bereikt. In 2020 waren dat ongeveer 1900 onderwijsinstellingen in het primair, voorgezet, middelbaar en hoger onderwijs.
Ik heb bijgedragen aan de conferentie ‘Genderwijs’ van Stichting School & Veiligheid. Het doel van deze conferentie was om onderwijsprofessionals aan het denken zetten over de effecten van onbewuste voordelen op kinderen en hen tevens concrete handvatten aan te bieden om hier mee aan de slag te gaan. Tijdens deze conferentie zijn aanbevelingen opgehaald uit het onderwijsveld om vervolgstappen te zetten op dit thema. In de brief die als reactie op het onderzoek van de onderwijsraad over sekseverschillen in het onderwijs door het nieuwe kabinet naar de Tweede Kamer wordt gestuurd zal dieper worden ingegaan op het vervolg van de Genderwijs conferentie.
De voorstelling ‘begrenzen en uitnodigen’ van het COC, Stichting School & Veiligheid en Theater AanZ is in totaal 108 keer uitgevoerd, op 18 verschillende ROC’s bereikt. Deze interactieve theatervoorstelling maakt seksuele diversiteit bespreekbaar onder de mbo-studenten. Aan de voorstelling is ook een docententraining gekoppeld. Het project loopt komend schooljaar nog door.
Vanwege het succes van ‘begrenzen en uitnodigen’ is er een vergelijkbaar project genaamd ‘Stil Verdriet’ van Theater AanZ, Stichting School & Veiligheid en Homo in de Klas gestart in het christelijk voortgezet onderwijs, om ook daar de acceptatie van LHBTI-leerlingen bespreekbaar te maken. Ook hier bestaat het project uit een voorstelling over homoseksualiteit waaraan een training voor leraren gekoppeld is.
VHTO organiseert ieder jaar Girlsday waar meiden tussen de 10-15 jaar kennismaken met de bèta-, techniek- en IT-sector. Jaarlijks doen duizenden meiden en bijna 400 bedrijven mee. Ook binnen het Techniekpact dat zich richt op de toestroom van jongeren naar de technieksector, is steeds meer oog voor meiden en vrouwen in de techniek.
Naar aanleiding van de conferentie Genderwijs van Stichting School & Veiligheid bekijkt OCW nu in het funderend onderwijs (ook in het kader van het bijgestelde curriculum) de mogelijkheden om ook op andere plekken het gesprek over stereotypering in het onderwijs te voeren. Een belangrijk aandachtspunt daarbij is de rol van loopbaanoriëntatie en -begeleiding in het onderwijs, met ondersteuning van het Expertisepunt LOB.

^[7] Lesbische, homoseksuele, biseksuele, transgender en intersekse leerlingen